türkiye'de suç ne demek?

Türkiye'de suç ile polis ve jandarma teşkilatı mücadele etmektedir. 1990-2014 yılları arasında suç oranlarında önemli artış (%400) olmuştur. Hırsızlık, insan öldürme ve uyuşturucu suçlarında artış %600'e ulaşmıştır¹. 2015 yılında günde ortalama 4 kişi öldürüldü. Cinayetlerin çoğunun nedeni namus ve para iken, 369 kadın aile içi şiddet kurbanı oldu. Aynı yıl 18 yaşından küçük 193 çocuk öldürüldü².

Hükümlüler

Tutuklu ve hükümlülerin sayısı 1994'te 38.931 iken 2014'te 152.335'e yükselmiştir. 2014 yılında en çok hüküm giyilen suçlar: %17 hırsızlık, %14,5 yaralama, %8,2 icra-iflas, %5,2 cinayet. Ceza infaz kurumlarında bulunanların %86'sı hükümlü, %14'ü tutuklulardan oluşur. Bunların %96,4'ü erkek, %3,6'sı kadındır. İlköğretim mezunları hükümlülerin %31,6'sını oluşturur. Hırsızlıktan hüküm giyenlerin %42,2'si ilköğretim, %20,7'si ilkokul, %15,7'si sadece okur-yazardır. Yaralamadan hükümlü olanların ise; %31,4 ilköğretim, %26,4 ilkokul, %20,7'si lise ve dengi okullardan mezundur.³

Toplum bilimciler ve suç bilimcilerin yararlanması amacıyla CBS aracılığı ile suç-mekan analizi yapılmış, Türkiye'nin suç haritası çıkarılmıştır.⁴

Cinayet

2015 yılında Türkiye'de 2.175 silahlı olayda, 1.951 kişi öldürülmüş, 1.282 kişi yaralanmıştır. Ölümlerin %71'ine ateşli silahlar, %29'una kesici delici aletler neden olmuştur.

En fazla cinayetin işlendiği on il ve cinayet rakamları şöyledir: İstanbul (225), Adana (118), İzmir (111), Samsun (106), Bursa (96), Antalya (96), Kocaeli (89), Gaziantep (87), Konya (67), Ankara (66). 63.000 nüfuslu Bayburt 2015 yılında hiç cinayet işlenmeyen tek şehirdir. Bayburt'u takip eden diğer en az cinayet işlenmiş sakin şehirler sırasıyla: , Karabük (1), Çankırı (1), Kilis (2), Tunceli (2), Gümüşhane (2), Ardahan (3), Erzincan (3).⁵

Kadın cinayetleri

Kadın cinayetleri son yıllarda önemli artış göstermektedir. Yıllar göre kadın cinayeti sayısı aşağıdaki gibidir.⁶⁷

Yıl	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Cinayet	80	109	180	121	210	237	294	303	328	409	440	474	436

Hırsızlık

Yıllara göre işlenen hırsızlık suçu sayısı şöyledir: 2008'de 256.562, 2009'da 304.570, 2010'da 344.087, 2011'de 351.838, 2012'de 405.405. Jandarma sorumluluk sahasında suç türleri; %10,83 enerji hırsızlığı, %13,80 iş yerinden, %25,56 evden hırsızlık şeklindedir.⁸

Yaralama

Adli tıp kurumuna 2014 yılında 16.872 kesici-delici aletle, 6.168 ateşli silahla olmak üzere 23.040 yaralama olayı ulaşmıştır.⁹

İşkence

Türkiye'de kuruluşundan itibaren tüm hukuki metinlerde işkence yasaktır. 1980-2000 yılları arasında Türkiye uluslararası platformlarda işkence ile anıldı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde işkence suçundan cezalar aldı. İşkence suçlamaları daha çok üç büyük kentte ve öğrencilere yönelikti. Çoğunluğu emniyette (%40) olmuş, suçlananlar ise yine çoğunlukla (%45) polis ve komiserler idi. 1995-2000 arasında gözaltındaki 65 vatandaş çeşitli nedenlerle ölmüştür. İnsan Hakları İnceleme Komisyonu başkanı Sema Pişkinsüt'ün, baskın yaptığı polis merkezlerinin birinde Filistin askısı bulması önemli bir duyarlılığın oluşmasına neden olmuştur. 2000 yılından sonra işkence iddialarında azalmalar başlamıştır: Yıllara göre işkence iddiaları şöyledir: 2000; 972, 2001; 894, 2002; 879, 2003; 924, 2004; 922, 2005; 675, 2006; 333, 2007; 438, 2008; 397, 2009; 406, 2010; 362.¹⁰